Fočanska lekaruša predstavlja delo jednog hodže koji je bio hećim. Poreklom iz Sirije, došao je na Balkan sa otomanskom vojskom. Posle bitke na Vučijem dolu 1876. godine, zarobljava ga crnogorska vojska. Crnogorci su ga nazivali Arap odža zbog njegovog znanja u vidanju rana i proricanju. Zbog takvog njegovog umeća poštedeli su mu život, te postavili za Hodžu muslimanima u Crkvicama na Pivi. Njegova knjiga obuhvatala je recepte sakupljene iz oblasti oko Foče te staroslovenske rukopise o travama i lekovima iz oblasti Stare Srbije, Zahumlja i Bosne koje je sakupljao prateći tursku a kasnije crnogorsku vojsku.
Na veliku žalost ogroman broj knjiga, priručnika i lekaruša sa ovih prostora nikada nije preveden niti objavljen. Mnogo je više onih knjiga o kojima ne znamo ništa i nismo imali priliku da koristimo, a preplavljuju nas sa zapada. Zato bi trebalo u daljem istrazivanju ovog dragulja nematerijalne baštine, obratiti pažnju te blagovremeno sakupiti i od zaborava sačuvati brojna pisana dela.
Baš zbog toga bih iskoristio deo mudrosti koji je od zaborava otrgao izvanredan antropolog Risto Jeremić citatom popa Ivana iz Vrbnika s kraja 17. veka:
Seka nemoć ima svoju lekariju, po lekariji gazite, a ne znate je rabit
